Wat vlogen de eerste maanden voorbij, toen wij gestart waren met het gezinshuis. Na een half jaar begon ik mijn draai te vinden in het runnen van een huishouding met vier opgroeiende jongens. De jongens voelden zich steeds meer thuis en daarbij kwam ook hun ‘ware aard’ naar boven. Het waren vier hele verschillende jongens. Wisselende woonplekken, het hebben van een voogd en het opgroeien binnen een instelling hadden ze gemeen.
De oudste was al echt aan het puberen. Zocht al snel zijn grenzen op. Het begon onschuldig. Vaker een grote mond, kamer niet willen opruimen. Liegen over waar hij geweest was. Anderzijds deed hij erg zijn best. Hij genoot zo van het wonen in een gezin. Hij was zo klaar met het wonen in een leefgroep, wilde dit zo graag. Maar hij bleef contact leggen met ‘foute vrienden’ die ook deels op het terrein woonde. Op een avond was hij weer weggelopen met een aantal jongeren van een leefgroep. Je eerste reactie is toch zorg; Wat zijn ze aan het doen? Waar zijn ze heen? Maar in de loop van de avond raak je ook geïrriteerd. Het werd later en later. We zijn maar naar bed gegaan, maar echt slapen lukt natuurlijk niet. Ik zat maar te bedenken hoe ik dit ging aanpakken als hij weer terug zou komen.
Ik ben blijkbaar in slaap gedommeld, want toen ik wakker werd hoorde ik gestommel beneden. Ik ging kijken. Hij was thuisgekomen en mijn man had al een oplossing bedacht hoe hem duidelijk te maken dat steeds weglopen niet verstandig is. Zijn matras lag in een andere kamer van het huis. “Blijkbaar vind jij je eigen slaapkamer niet fijn en wil je hier eigenlijk niet eens slapen omdat je steeds wegloopt. Ga hier maar eens een week nadenken of je nog wel bij ons wilt blijven wonen. Welterusten”. Deze directe, nuchtere aanpak heeft vaak tot verrassende gedragsveranderingen geleid. Misschien niet altijd even pedagogisch verantwoord. Vaak op intuïtie en gevoel gehandeld, maar het werkte wel bij deze jongeren. De oudste is nooit meer een nacht op pad geweest en was zo blij als een klein kind dat hij na een week naar zijn eigen kamer terug mocht.
Over de tweede jongen heb ik recent nog een blog geschreven. Hij was meer op zichzelf. Met hem hadden we aanvaringen die mede werden veroorzaakt door zijn koppigheid en zijn manier van communiceren. Hij kon mensen door zijn directe, soms lompe manier van praten, in verlegenheid brengen. Hij had dit zelf niet altijd door. Hij kon bij een schoolarts, waar ik bij was, rustig in detail vertellen hoe ver zijn lichamelijke ontwikkelingen waren. Zonder schaamte of schroom. Bij een schoolavond over vervolgopleidingen vertelde een decaan dat interesses, hobby’s of beroepen soms van vader op zoon kunnen over gaan. Hij kon dan rustig in een volle aula zo’n man confronteren met het feit dat hij niet wist wie zijn vader was. Empathie was ver te zoeken bij hem. Daarom moest ik vaak op school , stageplekken, bijbaantjes en de sportclub in gesprek met deze en gene om hem nog een kans te geven. Vaak omdat men hem arrogant of brutaal vond over komen. Als ik uitlegde waar dit vandaan kwam en hoe hiermee om te gaan, kreeg hij nog een kans. Het ging steeds beter in de omgang met mensen. Deels omdat mijn man en ik binnen het gezin onze emoties ook gewoon lieten zien en uitspraken naar elkaar en dus ook naar hem. Zo leerde hij ook stapje voor stapje om zijn emoties te laten zien en gevoel te tonen. Wat was ik blij toen hij voor het eerst huilde bij ons.
De derde jongen was een temperamentvolle jongen. Als hij aan zag komen dat hij een spelletje ging verliezen, dan was het huis te klein. Boos dat hij dan kon worden. Ook extreem koppig. Na een extreme woedeaanval zei ik tegen hem dat hij buiten maar eens moest gaan afkoelen. Hij vond het onzin, maar ging uiteindelijk met grof taalgebruik naar buiten. Ik vertikte het dan om de eerste stap te zetten. Hij was brutaal geweest, had mij uitgescholden. Hij kon de eerste stap zetten voor een gesprek, voor excuses. Maar dat konden deze jongens moeilijk. Ik merkte dat ze in een leefgroep vaak na een incident straf kregen door naar hun kamer te worden gestuurd voor een bepaalde tijd. Daarna werden ze weer opgehaald en werd erover gepraat.
Mijn man en ik leerden ze zelf die eerste stap te gaan zetten als ze brutaal geweest waren. Om sorry te zeggen en zelf te beginnen over de situatie. Dat resulteerde er wel in dat ze de eerste maanden soms uren buiten bleven of soms een hele dag op hun kamer. Hij dus ook. Uren bleef hij rond het huis lopen en zitten. Hij vertikte het om naar binnen te komen. Ik begon met koken, het werd schemerig. Uiteindelijk kwam hij weer naar binnen. Zacht mompelend kwam er iets over zijn lippen wat op ‘sorry’ leek. Bij alle vier hebben we op dit vlak grote sprongen vooruit geboekt. Leer te praten over de fouten die je gemaakt hebt. Leer sorry te zeggen. Niet om er vanaf te zijn, maar gemeend. Toon begrip en respect naar een ander.
Zoveel werd er voor ze op leefgroepen geregeld en beslist. Wij wilden ze leren zelf dingen uit te zoeken en te regelen. Dat maakte dat ze wel eens vloekend thuis kwamen met een lekke band. Op een leefgroep werden ze dan opgepikt. Ik deed dat niet. Ze konden prima een stukje lopen. Zoek maar uit hoe laat je trein vertrekt. “Weet je het zeker?” “Jaaaaa!!” Oké, zaten een uur te vroeg op het station. Eigen schuld. Iets bewust kapot maken in huis? Even geen zakgeld.
Over de jongste heb ik al vele blogs geschreven. Hij moest het meeste leren binnen dit gezin. Van shampoo in je haar doen als je onder de douche staat, tot het eten met een vork. Over hem had ik de meeste slapeloze nachten. Mijn man en ik handelden ook bij hem vaak op ons gevoel. Onder de douche bij een woedeaanval, waar hij maar niet uitkwam. Uren heeft hij aan de eettafel gezeten, omdat wij de waarheid uit zijn mond wilde horen komen over de brand die hij gesticht had op de lagere school. Bij hem merkten we steeds vaker dat naast onze nuchtere, directe aanpak ook professionele hulp noodzakelijk was. En ondanks de buien, die bij de jongste twee jongens best heftig waren op z’n tijd, het pubergedrag en de conflicten, hebben we ook vele mooie en gave momenten met zijn zessen beleefd. Zoveel mogelijk als een normaal gezin. Sinterklaas, oud&nieuw, verjaardagen en vakanties. Hier schrijf ik een nieuw blog over.
